Hasır - lüks ve ilkel

Güneş Uysalefe

Yılın etkinliği. Sadece moda sektörü değil, popüler kültürden ekonomiye aslında kraliyet düğününün nüfuz ettiği alan öylesine geniş ki... Organizasyonun büyüklüğüne bakınca maliyetini akıl almıyor ama İngiliz halkının temsili monarşi için ödediği vergi, aslında ülkelerine kat kat zenginlik olarak dönüyor. Bir defa kraliyet mensupları ne giyse anında mağazalarda stoğu eriyor; modanın insan üzerindeki psikolojik ve endüstriyel etkisi işte böylesi vakalarda tüm çıplaklığıyla ortaya çıkıyor. Ve karşımızdaki özel günde, başrolde çok spesifik bir parça var; şapkalar!

Jacquemus'un Lanzarote'de çekilen La Bomba tanıtım videosundan

Vual ve tüylerle süslenen bu aksesuarın törensel önemine bakıp, türlü boy ve forma sokularak adeta çağdaş bir heykel gibi durmasını sağlayan materyalin hasır olduğunu gözlemlemek şaşırtıcı, değil mi? Biz, bükülerek veya örülerek, kesilerek veya uzatılarak birer sanat eserine dönüştürülen hasırın bu asil yorumundan ziyade salaş yüzüne alışığız. Plaj kültürüyle çevrili bizler için, kumsaldaki şemsiyeden güneş kreminin atıldığı çantaya hasır, üzerine çok düşünmediğimiz, yazları gündelik hayatımızın bir parçası oluveren, alelade bir malzeme. İlginçtir, temsil ettiği basit ve temel değerler ise günümüzde ona sezonları ve gardıropları aşma gücünü vermiş durumda.

Delpozo İlkbahar/Yaz 2018

Delpozo'da Josep Font'un kurdele şeklindeki yorumu kadar orijinal olmasa da, hasır şapkalar İlkbahar/Yaz 2018 koleksiyonlarının 'joker' aksesuarı, vurucu bir imaj izlenimi bırakmanın en kolay yolu. Missoni'de rengarenk, Emporio Armani'de bere formatında veya A.W.A.K.E'te Yemenli çoban kadınların şapkalarının postmodern versiyonu olarak karşımıza çıkan... İşi bambaşka bir boyuta taşıyanlardan Jacquemus ise daimi ilham rotası Güney Fransa'dan, muhtemelen Brigitte Bardot'nun bikinisine eşlik eden hasır şapkalı nostaljik Riviera stilinden etkilenmiş, aksesuarı XXL bedende yorumlamıştı. Kanarya Adaları'ndan Lanzarote'de çekimini gerçekleştirdiği La Bomba adlı tanıtım videosuna, en az Lanzarote'nin kaktüslü volkanik doğası kadar farklı bir hava veren bu şapkaydı.

Jane Birkin, 1970'ler - Taklitlerle savaş veren Cult Gaia'nın bilezik ve kemer gibi aksesuar tasarımları da var

Hasır belki hiçbir zaman demode olmadı ancak yeniden trend olmasına -yukarıda ismi geçenler kusura bakmasın- Rosie Assoulin ön ayak oldu. New York'lu tasarımcının İlkbahar/Yaz 2015 siluetlerine hasırdan etnik şapka ve çantalar eşlik ediyordu. Kendisi o günden beri her koleksiyonunda bu tarzı çeşitlendirmeye devam ediyor; 2018 için metalik renklerde yorumladığı testi formlu çanta bunun son örneği. Malumunuz, işin çanta boyutunun yegane ikonik temsilcisi Jane Birkin; zamanında her yere yanında götürdüğü sepetiyle Hermès'e ilham kaynağı olmuş ve meşhur Birkin çantanın hayatımıza dahil olmasını sağlamıştı. Yani egzotik derilerle yorumlanan veya Erwin Wurm gibi sanatçılarca ele alınan, lüks aksesuar ve sosyolojik vakanın ardında bu bitkisel malzeme var. Fransız stil ikonlarının hasırla olan yakın ilişkisi günümüzde de devam ediyor; blogger Jeanne Damas'ın neredeyse her fotoğrafına eşlik eden bir hasır çantası var. Parizyen tarzı öyle çok talep görüyor ki, kendisi özdeşleştiği kimi parçayı Rouje isimli markada hayranlarıyla buluşturuyor. Tahmin edersiniz ki aralarında hasır da var.

Kemer Cult Gaia - Terlik, Sanayi 313

Bu sezon raflarda ve influencer'lar üzerinde göreceğimiz birkaç öne çıkan modele gelirsek... Rebecca de Ravenel deniz kabuklarıyla, Yosuzi Güney Amerika'ya özgü etnik motiflerle, Poolside sloganlarla, Kayu kişiselleştirme imkanıyla, Miu Miu taş süslemelerle veya İzmir'den Tullaa sade ve geometrik haliyle hasır çantayı yorumluyor. Cult Gaia Japon piknik sepetlerinden yola çıkarak hazırladığı çantasının taklitleriyle mahkemelerde hesaplaşırken, St. Agni, Dolce Vita ve Sanayi 313 gibi markalar bu doğal malzemeyi terlik tasarımlarında değerlendiriyor.

Şapka Yosuzi

Peki, modadan tasarıma, dahil olduğu tüm alanlarda neyi temsil ediyor olabilir hasır? Mesela erotik film Emmanuelle'de yer almasıyla popülerlik kazanan sırtı yüksek sandalye, hasırdan yapılmış en ikonik mobilya olabilir. Truman Capote, Elizabeth Taylor, Dolly Parton veya Françoise Hardy; o kadar çok ünlünün Emmanuelle ile resmi var ki... Ne deri bir koltuk, ne altın varaklı bir puf; yıldız isimlere bu bambudan fotojenik iskemle adeta bir taht gibi eşlik etmiş, etmeye de devam ediyor.

Çanta Poolside

Bir başka örnek; Santiago Guggenheim'ın Tulum'da geçen ay açtığı IK Lab sanat galerisi, yörenin bitki örtüsünü çatıdan duvarlara bir çeşit sepet örgü gibi birleştirerek, organik bir mimaride sergiliyor. 1878 kuruluşlu Atelier Vime, sepet örgü zanaatiyle ürettiği mobilya ve dekorasyon tasarımlarında, hem ekosistemi hem de geleneksel el işçiliğini koruduğunun altını çiziyor. Aynı misyonu, Marakeş merkezli LRNCE, Bedevilere özgü stildeki yün halıları ve rattan aynalarında paylaşıyor. Yargıcı butiklerindeki hasır ürün seçkisine kadar örneklerin ardı arkası kesilmiyor... Aslında anlamak zor değil; hasır insanın doğayla bütünleşme arzusunun bir başka manifestosu. Bir zamanlar özelliksiz görülen bu malzeme, artık tıpkı çevre duyarlılığı veya organik tarıma yöneliş gibi bir tercih sebebi, bir duruşun sembolü.

Marakeşli LRNCE'nin rattan ve rafya ayna tasarımı